Το μικρό τούτο βιβλίο περιέχει το κείμενο μιας ομιλίας που έγινε στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, στις 4 Νοεμβρίου 1986, και - με σημαντικές τροποποιήσεις - στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, στις 22 Μαρτίου 1989, με τίτλο "Ο νεοελληνικός κόσμος και το πρόβλημα της παράδοσης. Σκέψεις με αφορμή τον Καραγκιόζη". (Δημοσιεύεται εδώ η τελική μορφή, με μερικές προσθήκες και σημειώσεις). Όπως το υποδήλωνε και ο υπότιτλος, θέλησα να αντλήσω ορισμένα διδάγματα από παλαιότερη εργασία μου, που είχε ως αφετηρία - ή αφορμή - τον Καραγκιόζη, και της οποίας το κύριο νόημα βρίσκεται σήμερα, για μένα, στον τρόπο που μου επέτρεψε να σκεφτώ γενικότερα ζητήματα της ζωής μας. Καταθέτω λοιπόν εδώ κάποια - προσωρινά κατ' ανάγκην - πορίσματα από μια φάση της σκέψης μου και της δουλειάς μου που διαρκεί πάνω από δύο δεκαετίες. Γιάννης Κιουρτσάκης