Αν και το βιβλίο τούτο είναι καθαυτό μια συλλογή από δοκίμια και άρθρα, που γράφτηκαν μέσα στα τελευταία δώδεκα χρόνια, ελπίζω ο αναγνώστης να του βρει κάποια ενότητα και να παραβλέψει μερικές επαναλήψεις, αναπόφευκτες εδώ κι εκεί, αφού αποξαρχής θέλησα να δώσω τα κείμενά μου ακριβώς όπως δημοσιεύτηκαν άλλοτε, για ν' αποφύγω διάφορους πειρασμούς. Δυο είναι χοντρά χοντρά τα νήματα που διαπλέκονται από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του κι εξασφαλίζουν λίγο ή πολύ τη συνοχή του: ο πολιτικός Καβάφης και ο κριτικός Τίμος Μαλάνος. Πλάι και πέρα από τον "ηδονικό", τον "ιστορικό" ή το "φιλοσοφικό", υπάρχει ο πολιτικός Καβάφης, όχι βέβαια με την έννοια του πολιτευόμενου ή του "στρατευμένου", αλλά μ' εκείνη του ανθρώπου που συνεχίζει την οικογενειακή του παράδοση να ενδιαφέρεται για τα κοινά. Με τη βαθιά του αίσθηση της ιστορίας και της πολιτικής, στοχάστηκε πολύ πάνω στις τύχες του Ελληνισμού και προσπάθησε, με τα ιστορικά του σύμβολα, να σκιαγραφήσει μια πολιτική για την επιβίωση του ελληνικού κόσμου και πρωτ' απ' όλα της ελληνικής λαλιάς. Σωβινιστής ο Καβάφης δεν υπήρξε ποτέ ήταν όμως από πάντα (όπως το δήλωσε άλλωστε στο συγγραφέα αυτού του βιβλίου), Ελληνικός. Δεν είναι τυχαίο πως ζητά από το 1891 να γυρίσουν τα Ελγίνεια Μάρμαρα στην πατρίδα τους, κι από το 1893 να ενωθεί η Κύπρος με την Ελλάδα. Μήτε διάλεξε για τους μύθους των ποιημάτων του την ελληνιστική κι ελληνορωμαϊκή εποχή, επειδή τάχα σ' αυτές μπορούσε να μιλήσει πιο ελεύθερα για "τον έρωτά του". Αλλά, γιατί, κάτω από το προσωπείο του ιμπεριαλισμού της Ρώμης, υπάρχουν αναλογίες "ευάρμοστες", με τον ιμπεριαλισμό της Μεγάλης Βρετανίας, στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, όλα εκείνα τα χρόνια, από την γέννηση του ποιητή ως το θάνατό του.ω Όσο για τον κ. Μαλάνο, αρχή μου είναι να μην απαντώ ποτέ στις καλόπιστες επικρίσεις, μα ούτε και στην κακόπιστη πολεμική, κι αυτό γιατί σέβομαι το λειτούργημα του κριτικού. Πιστεύω πως στον καθορισμό των συνόρων της κριτικής παίζει μεγάλο ρόλο ο υποκειμενικός παράγοντας, στον τό