Ο Κώστας Μπαλάφας συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες εκπροσώπους του ρεύματος της ανθρωπιστικής φωτογραφίας, που άνθισε διεθνώς μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το έργο του είναι αφιερωμένο στον απλό άνθρωπο του μόχθου και στους αγώνες που δίνει κάτω από αντίξοες συνθήκες τόσο για την επιβίωσή του, όσο και για την ελευθερία του. Με ιδιαίτερη ευαισθησία κατέγραψε τα ήθη και έθιμα σε κάθε γωνιά της χώρας του, ενώ η Ήπειρος και οι κάτοικοί της κατέχουν εξέχουσα θέση στη φωτογραφική του δημιουργία. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στην 6η Ταξιαρχία του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), ως μαχητής-τυφεκιοφόρος του 85ου Συντάγματος. Τότε, φωτογράφισε τις καταστροφές των χωριών, τις ζυμώσεις για την έναρξη του ένοπλου αγώνα, τις πορείες και τις μάχες των ανταρτών, το θρήνο των μανάδων, και αργότερα τις εκδηλώσεις στην πόλη των Ιωαννίνων κατά την Απελευθέρωση. Στο τέλος του πολέμου και ενώ η εμφύλια διαμάχη είχε ήδη ξεκινήσει, εμπιστεύθηκε το υλικό που είχε συγκεντρώσει στην οικογενειακή του φίλη Ιουλία Γοργόλη, θεωρώντας ότι υπήρχε κίνδυνος να κατασχεθεί, αν έμενε στα χέρια του. Εκείνη, το έκρυψε κάτω από το ξύλινο πάτωμα ενός γιαννιώτικου σπιτιού, όπου παρέμεινε για 31 χρόνια, μέχρι το 1974, οπότε ο Κώστας Μπαλάφας το επανέκτησε. Η σημαντική αυτή φωτογραφική μαρτυρία έγινε ευρέως γνωστή το 1991, όταν εξέδωσε ο ίδιος στα Ιωάννινα, με δική του δαπάνη, τον τόμο "Κώστας Μπαλάφας: το αντάρτικο στην Ήπειρο, ασπρόμαυρες φωτογραφίες 1940-1944". Σήμερα, η φωτογραφική σειρά από την Αντίσταση στην Ήπειρο, φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη μαζί με το υπόλοιπο έργο του. Τα 79 θέματα που παρουσιάζονται στην έκθεση επιλέχθηκαν από τα συνολικά 2.000 αρνητικά που περιλαμβάνονται στην ενότητα, με φωτογραφικά και ιστορικά κριτήρια, έτσι ώστε ο θεατής να αποκομίζει μία σφαιρική εικόνα του αγώνα του ηπειρώτικου λαού ενάντια στον ξένο κατακτητή. Σε αυτά περιλαμβάνονται 65 ψηφιακές εκτυπώσεις από πρωτότυπα αρνητικά, καθώς και 14 πρωτότυπες φωτογραφί