Όταν ένα έργο όπως τούτο το βιβλίο του τίτλου "Κέρκυρα, Σεπτέμβρης 1943" του Γιώργου Αθανάσαινα, αποκατάστασης μιας ξεχασμένης ιστορικής πραγματικότητας και γεγονότων επίσης -που υπεύθυνα διατυπωμένα- εξελικτικά τα διαβάζεις, καταλαβαίνεις σελίδα τη σελίδα πως απευθύνονται -τέτοια η στρατηγική λεκτικής γοητείας συνέχεια- στη μνήμη και από τη μνήμη στη forma mentis στον τρόπο του διανοείσθαι) και από τον χώρο του στοχασμού, στην άλλη περιοχή του αισθήματος αλλά και παραπέρα ως εκεί -τι πιο φυσικό;- που εδράζονται οι επιταγές ενός κώδικα ακατάλυτης δικαιοσύνης, τότε δεν έχεις παρά να διατρέξεις για άλλη μια φορά διαβάζοντας, λέξη με λέξη και τις τριακόσιες πενήντα σελίδες του (τις 350) από κρίσιμες ως συγκλονιστικές στιγμές μιας ανθρώπινης και όμως σαν απίστευτης ιστορίας), για να καταλάβεις στο τέλος πως έχεις εμπλακεί στο τραγικό τόσο όσο και γεμάτο φρικίαση χρέος ανίχνευσης του Άδη, όπου είναι ο αιώνας σου γιατί τόσο έγκλημα; Συνέβηκε αυτό στα Ιόνια Νησιά Κεφαλονιά και Κέρκυρα τα χρόνια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου (1939 - 1945). Σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε, έγινε πράγματι η μεγάλη σφαγή Ιταλών αιχμαλώτων από Γερμανούς ναζί στρατιωτικούς του Γ' Ράιχ τον Σεπτέμβριο 1943. Διαβάζεις χωρίς διακοπή τούτο το "Μνημόνιο Θανάτου" και επίσης "Δοκίμιο Ευθύνης" για τις δυναμικές εισχωρήσεις του συγγραφέα στα σχέδια εκείνων που και μέσα στην ήττα και την καταστροφή τους θα ήθελαν να διεκδικήσουν για τον εαυτό τους την Κέρκυρα, απίστευτο. Ότι ο Γιώργος Αθανάσαινας διάτρεξε ολόκληρες δεκαετίες ερευνώντας πλήθος "Αρχείων" εδώ αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συγγράμματα όχι λίγα, έχοντας αλληλογραφία βασανιστικού ενδιαφέροντος, συλλέγοντας ζωντανές μαρτυρίες σε δύσκολους καιρούς, τεκμήρια τόσα, ένα σπάνιο συγκεντρώνοντας φωτογραφικό υλικό, και το κυριότερο επιστρατεύοντας τρόπο (modus) γραψίματος της Ιστορίας που δεν ξεχνά την καταγωγή του από την ανθρώπινη υπόθεση της διήγησης (είναι τούτο το ασύγκριτου μεγαλείου αφήγημα η απόδειξη) όλων εκείνων που ο ίδιος έζησε περιστατικ