Ο πρώτος τόμος της μνημειώδους "Ιστορίας της Σύγχρονης Ελλάδας (1941-1974)" του Σόλωνα Γρηγοριάδη, Κατοχή-Δεκεμβριανά (1941-1945), σταμάτησε με την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Ο παρών τόμος εκκινεί την αφήγησή του από μία ακόμη τραγικότερη ελληνική εμπειρία: τον Εμφύλιο. Προτού καλά-καλά προλάβει να ανασάνει ο πληθυσμός στις πόλεις και στα χωριά, κι ενώ η χώρα βοούσε για αναστύλωση και άμεση ανασυγκρότηση σε συνθήκες -επιτέλους- ειρηνικής ζωής, καθώς η οικονομία και σχεδόν κάθε άλλος τομέας της ζωής βρίσκονταν σε απελπιστική κατάσταση, μία σειρά από συγκεκριμένες ενέργειες "ιστορικών υποκειμένων" και η εκδίπλωση κάποιων επίσης συγκεκριμένων πολιτικών τάσεων θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια έναν λαό στον διχασμό - και μιαν ολόκληρη χώρα στο χάος και στον εμφύλιο σπαραγμό. Ο συγγραφέας, αντλώντας λεπτομερή μέχρι κεραίας στοιχεία από κάθε διαθέσιμο υλικό (άφθονα βιβλία, αρχεία, μαρτυρίες, άρθρα, απομνημονεύματα, συνεντεύξεις…), θα αφηγηθεί με τον γνωστό "αποστασιοποιημένο" αλλά ταυτοχρόνως ένθερμο τρόπο του όλες τις πτυχές της αβάσταχτης ιστορίας που τόσο πολύ έβλαψε και τόσο άδικα αιματοκύλισε τον τόπο, προσπαθώντας να διατηρεί ανά πάσα στιγμή το βλέμμα του καθαρό και τον νου του σε διαρκή εγρήγορση. Εναργής και πιστός στην ιστοριογραφική επιστήμη που με τόσην επιμονή υπηρέτησε, ο Γρηγοριάδης δεν εκθέτει απλώς τα γεγονότα, αλλά τα "κινηματογραφεί", προσφέροντάς μας μία ολοζώντανη όσο και ανατριχιαστικά αποκαλυπτική εμπειρία της ελληνικής τραγωδίας. Στο δεύτερο μισό του βιβλίου, ο λόγος δίνεται στους "νικητές" - και στην εξιστόρηση όλης της ταραχώδους και μεστής γεγονότων εικοσαετίας που ακολούθησε τον Εμφύλιο: οι απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις, η εγκαθίδρυση της Δεξιάς, ο ρόλος του Θρόνου και του "ξένου δακτύλου", το Κέντρο και η αναδιαρθρωμένη δορύκτητη Αριστερά, οι ίντριγκες, οι κοινοβουλευτικές (και εξωκοινοβουλευτικές) μάχες, και η είσοδος στη σκηνή προσώπων που ακόμη και σήμερα επηρεάζουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, τη