Η επιστροφή των συνόρων, στα γεγονότα και στις συνειδήσεις, είναι καλό νέο. Με την προϋπόθεση όμως να τυγχάνει λογικής ερμηνείας και χρήσης. Τα σύνορα δεν είχαν βέβαια ποτέ χαθεί, παρά μόνο στον δικό μας, ως ευρωπαίων ταξιδιωτών, νοερό χάρτη. Το σύνορο δεν είναι μια αόριστη χάραξη, αλλά ένας θεσμός, που εγγράφεται στο δίκαιο και εγκαθιστά δομές, που προέρχεται από συγκρούσεις και συνθήκες, από διαπραγματεύσεις και αποφάσεις. Η ευχερής διάβασή του δεν σημαίνει και την ακύρωσή του. Ένας κόσμος χωρίς σύνορα είναι ένας βάρβαρος κόσμος, κάτι που μας θύμισε ο τρόμος του ISIS.