Ο ΦΠΑ αποτελεί πραγματικά μια από τις μεγαλύτερες θεσμικές φορολογικές μεταβολές που έγιναν στη χώρα μας, λόγω των καινοτομιών που επέφερε, με κυριότερες: • Στον τρόπο λειτουργίας και εφαρμογής του. Συγκεκριμένα, επιβάλλεται τμηματικά στην προστιθέμενη αξία των αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή στη διαφορά ανάμεσα στην αξία των εκροών (παράδοση αγαθών – παροχή υπηρεσιών) και στην αξία των εισροών (εισαγωγών, αγορών, λήψη υπηρεσιών κ.λπ.). Έτσι, παρακάμφθηκαν τα σημαντικά μειονεκτήματα των καταργούμενων έμμεσων φόρων και κυρίως των σωρευτικών (χαρτοσήμου κ.λπ.). • Στην ίση φορολογική επιβάρυνση των αγαθών και υπηρεσιών. Αυτή επιτυγχάνεται αφενός με την καθιέρωση ίδιων συντελεστών, για όμοια αγαθά και υπηρεσίες και αφετέρου με την αναλογικότητα του φόρου, χάρη στην οποία ο φόρος είναι απόλυτα ανάλογος με την τιμή των αγαθών και υπηρεσιών και ανεξάρτητος από τον αριθμό των συναλλαγών που μεσολαβούν μέχρι την επιβολή του. • Στα σημαντικά πλεονεκτήματα του ΦΠΑ έναντι των καταργημένων γενικών έμμεσων φόρων. Πρόκειται για πλεονεκτήματα που καλύπτουν τόσο το φοροτεχνικό τομέα όσο και το δημοσιονομικό και οικονομικό γενικότερα. Πραγματικά, με τον ΦΠΑ απλουστεύθηκε το σύστημα έμμεσης φορολογίας και πατάχθηκε σε μεγάλο βαθμό η φοροδιαφυγή, λόγω της ίδιας της φύσης και της λειτουργίας του φόρου, που δημιουργεί αντίθετα συμφέροντα μεταξύ αγοραστή και πωλητή. Ακόμη, στον οικονομικό τομέα ενισχύθηκαν οι εξαγωγές και η προώθηση των επενδύσεων, αφού ο φόρος των αγαθών επένδυσης εκπίπτεται ολοσχερώς ή επιστρέφεται. Για την καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας, κομβικής σημασίας ζήτημα είναι η κατανόηση των κάτωθι βασικών αρχών στις οποίες βασίζεται: • Είναι ένας γενικός έμμεσος φόρος κατανάλωσης ο οποίος δεν επιβαρύνει άμεσα το εισόδημα. • Πρόκειται για φόρο που καταβάλλεται τμηματικά σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας. • Πρόκειται για ουδέτερο φόρο που επιβαρύνει τον τελικό καταναλωτή και όχι τις επιχειρήσεις, μέσω του μηχανισμού της έκπτωσης.