Δημογέροντας, ο Α σ η μ ά κ η ς, σεβαστός και δακτυλοδεικτούμενος. Σκληρός μα και με ευαισθησίες που ήξερε να τις κρύβει καλά μέσα του, να τις οργανώνει βήμα στο βήμα και να π ε τ υ χ α ί ν ε ι σχεδόν πάντα αυτό που ήθελε, χωρίς τυμπανοκρουσίες και ανούσιες τοποθετήσεις! Αγωνιστής από τα γεννοφάσκια του, οξύνους και διορατικός. Άρχισε να ετοιμάζεται, είχε συνεδρίαση σήμερα, 8 Νοεμβρίου του 1893, ε ν Μ έ τ ρ α ι ς της Ανατολικής Θράκης. Ο καλαμαράς συνέχιζε να γράφει τις αποφάσεις της συνεδρίασης μα ο νους του κόλλησε σε μια φράση και τίποτα δεν άκουσε παρακάτω. "Δ έ ο ν ή ο ύ; Δ έ ο ν ή ο ύ; Δ έ ο ν ή ο ύ; ..." Ένα ερωτηματικό που κλωθογυρίζει σε ολάκερο το βιβλίο, ζητά απάντηση για την τυράννια του απαγορευμένου έρωτα, τα αλισβερίσια παντός είδους, τα θαμμένα μυστικά, τον κρυμμένο θησαυρό, την επιλογή των γραμμάτων ως μέσο ελευθερίας, σε ζοφερούς καιρούς που μυρίζουν μπαρούτι, με τη θρυαλλίδα του πολέμου ν’ ανάβει. Αγγίζονται, όμως, με πείσμα τα όνειρα, βρίσκοντας καταφύγια απαντοχής. Αλλά έρχονται καιροί φουρτουνιασμένοι, μαρτυρικοί, με φιρμάνια, με φαρμάκια. Αφανίζονται, εκδιώκονται, απελαύνονται, χωρίς έλεος, λαοί, αρχίζοντας από το ρωμαίικο της Βόρειας Θράκης, τους Αρμένιους, τους Πόντιους, τους Μικρασιάτες, τους Ανατολικοθρακιώτες. Χαρίζονται τα χώματα. Ξεριζώνονται, οι για αιώνες ριζωμένοι σε τούτα. Άνθρωποι πηγαίνουν κι έρχονται - με κριτήριο τη θρησκεία - χωρίς να ρωτηθούν. Ανταλλαγή το είπανε.